"Để làm việc tại Mỹ, tùy theo ngành nghề nhưng phần lớn mọi ngành nghề đều yêu cầu bằng cấp." - USICSO
(Nguồn: U.S. Department of Homeland Security, U.S. Citizenship and Immigration Services, Office of Citizenship, Welcome to the United States: A Guide for New Immigrants, Washington, DC, 2015.)
Tìm Việc Làm
Có nhiều cách tìm việc ở Hoa Kỳ. Để tăng thêm cơ hội tìm việc, quý vị có thể:
● ●
Hỏi bạn bè, hàng xóm, gia đình hoặc những người khác trong cộng đồng về những nơi đang tuyển người làm hoặc những nơi tốt để làm việc.
● ●
Tìm việc trên mạng Internet. Nếu quý vị sử dụng máy tính ở thư viện thì nhân viên thư viện có thể giúp quý vị bắt đầu.
● ●
Tìm những bảng “Cần Người” (“Help Wanted”) trên cửa của các doanh nghiệp ở địa phương.
● ●
Đến Phòng Tuyển Dụng hoặc Phòng Nhân Sự của những doanh nghiệp trong vùng để hỏi xem họ đang cần người hay không.
● ●
Tìm đến những cơ quan cộng đồng quản lý các chương trình dạy nghề và giúp người nhập cư tìm việc.
● ●
Đọc các bảng tin trong thư viện địa phương, cửa hàng tạp phẩm và các trung tâm cộng đồng để tìm thông báo về những nơi cần người.
● ●
Đến hỏi tại phòng dịch vụ việc làm của tiểu bang hoặc địa phương.
● ●
Đọc phần “Rao Vặt” (“Classifieds”) trong mục “Việc Làm” (“Employment”) trên báo.
Xin Việc
Hầu hết nhà tuyển dụng sẽ yêu cầu quý vị điền vào một mẫu đơn xin việc. Mẫu đơn này có những câu hỏi về địa chỉ, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc trước đây. Mẫu đơn cũng có thể yêu cầu thông tin về những đồng nghiệp trước đây của quý vị, họ có thể khuyến nghị quý vị. Những người này được gọi là người giới thiệu, và nhà tuyển dụng có thể muốn gọi cho họ để tìm hiểu thêm về quý vị.
Quý vị có thể cần làm lý lịch (resumé) liệt kê những kinh nghiệm làm việc của mình. Bản lý lịch giới thiệu cho nhà tuyển dụng biết về những việc làm trước đây, trình độ học vấn hoặc quá trình huấn luyện, và các kỹ năng làm việc của quý vị. Khi nộp đơn xin việc, hãy mang theo lý lịch.
Một bản lý lịch tốt cần phải như sau:
● ●
Có tên, địa chỉ và số điện thoại của quý vị, và địa chỉ email;
● ●
Liệt kê những việc làm trước đây cùng với ngày tháng quý vị đã làm việc;
● ●
Cho biết trình độ học vấn của quý vị;
● ●
Cho biết về những kỹ năng đặc biệt cuả quý vị; và
● ●
Dễ đọc và không mắc lỗi.
Hãy tìm đến những cơ quan dịch vụ cộng đồng tại địa phương xem họ có thể giúp quý vị viết lý lịch hay không. Cũng có những cơ sở thương mại tư nhân có thể giúp, nhưng họ sẽ thu lệ phí. Để biết thêm thông tin về xin việc, vui lòng truy cập www.careeronestop.org.
Có Các Khoản Trợ Cấp Nào? Ngoài tiền lương, một số nhà tuyển dụng còn trả thêm những khoản trợ cấp. Những khoản trợ cấp có thể bao gồm:● ●Chăm sóc y tế● ●Chăm sóc nha khoa● ●Chăm sóc nhãn khoa● ●Bảo hiểm nhân thọ● ●Quỹ lương hưuNhà tuyển dụng có thể trả một phần hoặc toàn bộ những khoản chi phí của các khoản trợ cấp này. Nếu quý vị được chào mời công việc, hãy hỏi nhà tuyển dụng những trợ cấp nào mà nhân viên sẽ được nhận.
Phỏng Vấn Việc Làm
Nhà tuyển dụng có thể muốn gặp mặt quý vị để nói chuyện về công việc mà quý vị đang xin. Họ sẽ hỏi về công việc mà quý vị đã làm trước đây và các kỹ năng của quý vị. Để chuẩn bị cho buổi phỏng vấn này, quý vị có thể tập trả lời các câu hỏi về công việc trước đây và về các kỹ năng của mình với một người bạn hoặc người thân trong gia đình. Quý vị cũng có thể hỏi nhà tuyển dụng vào cuối buổi phỏng vấn. Đây là một cơ hội tốt để tìm hiểu về công việc.
Những điều quý vị có thể muốn hỏi:
● ●
Quý vị mô tả ra sao về một ngày làm việc điển hình của vị trí này?
● ●
Tôi sẽ được đào tạo hay làm quen với công việc như thế nào?
● ●
Công việc này phù hợp với tổ chức ở chỗ nào?
● ●
Quý vị mô tả môi trường làm việc thế nào?
● ●
Quý vị xem các khía cạnh tích cực và khía cạnh thử thách của vị trí này là gì?
Trong cuộc phỏng vấn, nhà tuyển dụng có thể hỏi quý vị nhiều câu hỏi nhưng nhà tuyển dụng không được phép hỏi một số câu nhất định. Không ai được phép hỏi về chủng tộc, màu da, giới tính, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, nguồn gốc quốc gia, tuổi tác hoặc tình trạng khuyết tật nếu có của quý vị. Để biết thêm thông tin về quy trình phỏng vấn công việc, vui lòng truy cập www.dol.gov.
Hiểu Rõ Quyền Của Quý Vị: Pháp Luật Liên Bang Bảo Vệ Nhân ViênHoa Kỳ có một số đạo luật liên bang cấm nhà tuyển dụng phân biệt đối xử những người tìm việc và bảo vệ họ chống lại sự trả đũa và các hình thức phân biệt đối xử khác tại nơi làm việc. ● ●Đạo Luật Về Quyền Công Dân cấm phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, màu da, giới tính, tôn giáo, nguồn gốc quốc gia, hoặc việc mang thai.● ●Đạo Luật Chống Phân Biệt Đối Xử Vì Lý Do Tuổi Tác Trong Vấn Đề Việc Làm cấm phân biệt đối xử dựa vào tuổi tác.● ●Đạo Luật Bảo Vệ Người Mỹ Khuyết Tật và Đạo Luật Phục Hồi Chức Năng cấm phân biệt đối xử dựa vào.● ●Đạo Luật Bảo Đảm Tiền Lương Công Bằng cấm phân biệt đối xử dựa vào giới tính.● ●Đạo Luật Cấm Phân biệt Đối Xử Về Thông tin Di truyền cấm phân biệt đối xử dựa vào thông tin di truyền. Để biết thêm thông tin về những biện pháp bảo vệ này, vui lòng truy cập trang web của Ủy Ban Cơ Hội Việc Làm Bình Đẳng Hoa Kỳ tại www.eeoc.gov hoặc gọi số 1-800-669-4000 và 1-800-669-6820 (dành cho người khiếm thính). Có những đạo luật khác giúp giữ an toàn ở nơi làm việc, cho phép tạm nghỉ trong trường hợp có vấn đề khẩn cấp trong gia đình hoặc y tế, và có trợ cấp tạm thời cho người thất nghiệp. Vui lòng truy cập trang web của Bộ Lao Động Hoa Kỳ tại địa chỉ www.dol.gov để biết thêm thông tin về quyền của người lao động.Ngoài ra, các đạo luật liên bang bảo vệ nhân viên khỏi sự phân biệt đối xử dựa vào nguồn gốc quốc gia hoặc tình trạng công dân. Để biết thêm thông tin về những bảo vệ này, hãy gọi Văn Phòng Luật Sư Chuyên Trách Về Thực Hành Việc Làm Không Bình Đẳng Liên Quan Đến Nhập Cư thuộc Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ theo số 1-800-255-7688 hoặc 1-800-237-2515 (dành cho người khiếm thính). Nếu quý vị không nói được tiếng Anh, sẽ có thông dịch viên trợ giúp. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập www.justice.gov/crt/osc.
Phải Chuẩn Bị Gì Khi Quý Vị Được Tuyển Dụng
Khi quý vị tới chỗ làm mới lần đầu tiên, quý vị sẽ được yêu cầu điền vào một số mẫu đơn. Các mẫu đơn này bao gồm:
● ●
Mẫu Đơn I-9, Xác Nhận Hội Đủ Điều Kiện Làm Việc: Theo luật, nhà tuyển dụng phải xác nhận tất cả các nhân viên mới tuyển dụng hội đủ điều kiện làm việc tại Hoa Kỳ. Trong ngày làm việc đầu tiên, quý vị sẽ phải điền vào Mục 1 của Mẫu Đơn I-9. Quý vị không phải điền vào Mục 1 nếu chưa được chấp nhận công việc. Trong vòng ba ngày làm việc, quý vị phải cung cấp cho nhà tuyển dụng giấy tờ chứng minh cho thấy danh tính và giấy phép làm việc của quý vị. Quý vị có thể chọn (những) giấy tờ chứng minh quyền làm việc tại Hoa Kỳ, miễn là những giấy tờ này được liệt kê trong Mẫu Đơn I-9. Nhà tuyển dụng sẽ cung cấp cho quý vị danh sách các giấy tờ được chấp
nhận. Ví dụ cho các giấy tờ có thể được chấp nhận là Thẻ Thường Trú Nhân hoặc thẻ An Sinh Xã Hội không bị hạn chế cùng với bằng lái xe do tiểu bang cấp. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập I-9 Central tại
www.uscis.gov/I-9Central.
● ●
Mẫu đơn W-4, Giấy Chứng Nhận Cho Phép Khấu Trừ Lương của Nhân Viên: Nhà tuyển dụng phải trừ thuế liên bang từ tiền lương của quý vị để gửi lên chính quyền. Ở đây gọi là thuế tạm thu. Mẫu đơn W-4 cho phép Nhà tuyển dụng khấu trừ thuế tạm thu và giúp quý vị xác định khoản tiền đúng để tạm thu sao cho hóa đơn thuế của quý vị không vào diện tới hạn phải trả tất cả một lần tới hạn vào cuối năm.
● ●
Những Mẫu Đơn Khác: Quý vị cũng cần điền vào một mẫu đơn cho phép khấu trừ thuế tạm thu cho tiểu bang mình đang sống và các mẫu đơn khác để sau này quý vị có thể lãnh tiền trợ cấp.
Quý vị có thể được trả lương hàng tuần, hai tuần một lần hoặc hàng tháng. Chi phiếu trả lương cho quý vị cho thấy số tiền được trích ra để đóng thuế cho liên bang và tiểu bang, thuế An Sinh Xã Hội, và chi phí cho bất cứ khoản trợ cấp nào mà quý vị đã trả. Một số nhà tuyển dụng sẽ gửi lương trực tiếp đến ngân hàng của quý vị, ở đây gọi là trả trực tiếp vào tài khoản.
Xác Nhận Quý Vị Hội Đủ Điều Kiện Làm Việc
E-Verify là một hệ thống trên Internet mà nhà tuyển dụng sử dụng để so sánh thông tin từ Mẫu Đơn I-9, Xác Nhận Hội Đủ Điều Kiện Làm Việc của nhân viên, với các hồ sơ của USCIS và Sở An Sinh Xã Hội (SSA) để xác nhận nhân viên được phép làm việc tại Hoa Kỳ. Một số nhà tuyển dụng phải tham gia trong E-Verify; một số nhà tuyển dụng khác tự nguyện tham gia. Để tìm hiểu thêm về E-Verify, vui lòng truy cập www.uscis.gov/e-verify.
Để Tự Xác Nhận Quý Vị Hội Đủ Điều Kiện
Self Check là một ứng dụng miễn phí trên Internet mà quý vị có thể sử dụng để kiểm tra điều kiện làm việc của mình nếu quý vị đang ở Hoa Kỳ và trên 16 tuổi. Sau khi quý vị nhập thông tin theo yêu cầu, Self Check sẽ so sánh thông tin đó với các cơ sở dữ liệu của chính phủ để xác định điều kiện làm việc của quý vị tại Hoa Kỳ. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập www.uscis.gov/selfcheck, hoặc www.uscis.gov/selfcheck/Espanol dành cho tiếng Tây Ban Nha.
Nói Tiếng Anh Tại Nơi Làm Việc
Nếu quý vị không nói được tiếng Anh, hãy cố gắng học càng sớm càng tốt. Quý vị có thể tìm những lớp tiếng Anh miễn phí hoặc giá thấp trong cộng đồng, thông thường qua các trường công lập tại địa phương hoặc đại học cộng đồng. Biết tiếng Anh sẽ giúp quý vị trong công việc, trong cộng đồng và trong cuộc sống hàng ngày. Xem trang 68 để biết thêm thông tin về việc học tiếng Anh.
Nếu nhà tuyển dụng bắt buộc quý vị phải nói tiếng Anh ở nơi làm việc, họ phải chứng minh được rằng quý vị phải nói tiếng Anh mới có thể thực hiện đúng phần việc của mình. Nhà tuyển dụng cũng phải nói với quý vị về yêu cầu phải biết tiếng Anh trước khi quý vị được nhận vào làm việc. Nếu nhà tuyển dụng không thể chứng minh được rằng việc nói tiếng Anh là bắt buộc đối với công việc của quý vị thì có thể họ đang vi phạm pháp luật liên bang. Nếu quý vị cần sự trợ giúp hoặc thêm thông tin, quý vị có thể liên hệ Ủy Ban Cơ Hội Việc Làm Bình Đẳng Hoa Kỳ (EEOC).
Gọi 1-800-669-4000 hoặc
1-800-669-6820 (dành cho người khiếm thính) hoặc truy cập www.eeoc.gov.
Xét Nghiệm Ma Túy Và Kiểm Tra Lý Lịch
Đối với một số công việc, quý vị có thể phải làm xét nghiệm để đảm bảo rằng quý vị hiện không sử dụng ma túy bất hợp pháp. Một số công việc đòi hỏi quý vị phải qua cuộc kiểm tra lai lịch, đó là việc thẩm tra những việc làm trong quá khứ và hoàn cảnh hiện tại của quý vị.
Luật Liên Bang Bảo Vệ Người Lao Động Nhập CưNhiều người nhập cư (bao gồm cả thường trú nhân) và mọi công dân Hoa Kỳ đều được bảo vệ chống lại phân biệt đối xử tại nơi làm việc. Luật liên bang quy định rằng nhà tuyển dụng không được phân biệt đối xử vì tình trạng nhập cư của quý vị. Nhà tuyển dụng không thể:● ●Từ chối tuyển dụng hoặc sa thải quý vị do tình trạng nhập cư hoặc do quý vị không phải là công dân Hoa Kỳ.● ●Yêu cầu quý vị xuất trình Thẻ Thường Trú Nhân hoặc từ chối giấy tờ cấp phép lao động của quý vị. ● ●Thuê nhân viên không có giấy tờ chứng minh.● ●Kỳ thị quý vị do nguồn gốc quốc tịch hoặc nguồn gốc quốc gia.● ●Trả thù những nhân viên khiếu nại về các cách đối xử nói trên.Để biết thêm thông tin về quyền của quý vị hoặc để nộp hồ sơ khiếu nại, hãy gọi Văn Phòng Luật Sư Chuyên Trách Về Thực Hành Việc Làm Không Bình Đẳng Liên Quan Đến Nhập Cư thuộc Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ số 1-800-255-7688 hoặc 1-800-237-2515 (dành cho người khiếm thính). Nếu quý vị không nói được tiếng Anh, sẽ có thông dịch viên trợ giúp. Để biết thêm thông tin, vui lòng truy cập www.justice.gov/crt/osc.
(Nguồn: U.S. Department of Homeland Security, U.S. Citizenship and Immigration Services, Office of Citizenship, Welcome to the United States: A Guide for New Immigrants, Washington, DC, 2015.)
Tài liệu được trích từ cẩm nang hướng dẫn cho người mới nhập cư của Cục Di Trú Hoa Kỳ.